Wokół nas widzimy różnorodność barw i odcieni. To one sprawiają, że świat jest tak różnorodny, bogaty i piękny. Jednak naukowcy, artyści, a nawet przemysłowcy od wieków starają się nie tylko używać kolorów, ale także je systematyzować. Takie próby podejmowali Newton, Helmholtz, Goethe, Runge, Bezold, Łomonosow i wielu innych. Największą popularność zyskała jednak teoria Ittena. To właśnie na niej opierają się wszyscy projektanci, dekorując wnętrza.

Johannes Itten usystematyzował doświadczenia swoich poprzedników i stworzył schemat, który otrzymał tę samą nazwę. Dzięki niemu staje się oczywiste, że dowolny kolor można uzyskać poprzez zmieszanie trzech kolorów podstawowych: niebieskiego, czerwonego i żółtego.
Jak korzystać z koła barw?

Itten stworzył w istocie uniwersalny podręcznik, który może być wykorzystany do wyboru najskuteczniejszych kombinacji kolorów zarówno do wnętrza, jak i garderoby.
W centrum koła znajdują się trzy kolory podstawowe, następny poziom to kolory drugorzędne, które uzyskuje się poprzez zmieszanie dwóch kolorów podstawowych, następnie kolory trzeciorzędne, uzyskane poprzez zmieszanie sąsiadujących kolorów drugorzędnych itd.
W tym przypadku kolory znajdujące się obok siebie uzupełniają się, a te, które znajdują się po przeciwnych stronach, tworzą kontrast. Idealny dobór kolorów we wnętrzu odbywa się według jednego z 5 schematów.

  • Kolory dopełniające. Użycie odcieni znajdujących się naprzeciwko siebie na kole barw Ittena pozwala wzmocnić każdy z nich, nadając wnętrzu dramatyzmu. Schemat ten stosuje się, gdy zachodzi potrzeba podkreślenia lub odwrócenia uwagi od innego obszaru. Jednak w tym przypadku projektanci korzystają z innej ściągawki – koła Munsella, aby dokładniej znaleźć kontrastujące odcienie. Takie zestawienia są nie tylko najodważniejsze, ale i najbardziej złożone.
  • Kolory analogiczne. Użycie odcieni znajdujących się obok siebie w kole to jeden z najprostszych sposobów na wprowadzenie harmonii do wnętrza. Można go użyć do stworzenia schludnego, eleganckiego otoczenia bez kontrastów.
  • Triada. Jedno z najpopularniejszych połączeń wśród projektantów. Kolory równoważą się nawzajem, a otoczenie staje się jasne i optymistyczne.
  • Schemat uzupełniającej triady służy do tworzenia akcentów za pomocą harmonijnego połączenia kolorów w pozostałej części wnętrza. Taka jasność wydaje się bardziej zrównoważona i nie tak prowokująca, jak przy użyciu kolorów uzupełniających.
  • Schemat podwójnego podziału. Jest to skomplikowany odpowiednik triady. Pozwala również na stworzenie harmonijnego i zrównoważonego wnętrza, w którym przeciwstawne kolory równoważą się nawzajem. W tym przypadku odcienie można dobierać nie tylko zgodnie ze schematem prostokąta, ale także kwadratu, a nawet pięciokąta. Najważniejsze jest, aby umieć je zrównoważyć. Zazwyczaj stosuje się jeden ton główny, dwa dodatkowe i jeden akcentujący.

Co jeszcze należy wziąć pod uwagę?

Wydawałoby się, że wszystko jest proste – wystarczy dobrać kolory według jednego z proponowanych schematów, a wnętrze można uzupełnić o elementy wyposażenia. Jednak w praktyce wygląda to nieco inaczej. Wybrany kolor może być co najmniej ciemniejszy lub jaśniejszy, czyli mieć różną jasność.
Można to również uwzględnić i stworzyć monochromatyczne wnętrze, używając jednego koloru o różnym nasyceniu. Takie podejście w projektowaniu nazywa się gradientem.
Łącząc kolory, projektanci zwracają uwagę również na ich temperaturę. Niektóre z nich kojarzą się ze słońcem, latem, upałem, inne ze śniegiem, lodem, zimą. Tradycyjnie krąg barw Ittena można podzielić na dwie części ze względu na temperaturę barwową.
Aby wnętrze było zrównoważone, należy uwzględnić „ciepło” koloru, cechy oświetlenia i, jeśli to możliwe, zrekompensować nadmiar „zimna” lub „ciepła” w projekcie.
Istnieją również kolory, które nie mają barwy ciepła, na przykład szarość, biel, czerń. Stanowią one doskonałe tło dla wszystkich pozostałych.
Ponadto nie należy nadużywać czystych kolorów. Są one zbyt aktywne. Czysty błękit, czerwień i żółć należy stosować ostrożnie i jedynie jako akcenty. Warto również wziąć pod uwagę psychologiczną percepcję koloru.
Jeśli nie jesteś jeszcze pewien swoich umiejętności, nie próbuj stosować schematu podziału w praktyce. Lepiej wybrać trzy kolory podstawowe i łączyć je ze sobą. Możesz też postawić na uzupełniający schemat i dodać akcent.
Wybór kolorów za pomocą koła Ittena

Aby uniknąć pomyłki przy wyborze kolorów, najlepiej trzymać się jasnego schematu.

  • Wybór koloru bazowego. Najlepszym rozwiązaniem jest użycie neutralnego odcienia, takiego jak biel lub szarość, ale możesz również wybrać inny, który Ci się podoba. Nie zapomnij tylko o elementach, które już znajdują się w pomieszczeniu. Na przykład kolor podłogi może „zabić” całe wnętrze, jeśli nie weźmiesz go pod uwagę na tym etapie.
  • Planowanie wyposażenia. Bierzemy pod uwagę kolor mebli, które będą zamontowane w pomieszczeniu.
  • Wybieramy główny kolor akcentujący. Teraz powinniśmy ocenić, jakie odcienie elementów znajdą się w pomieszczeniu i jakie kolory pomogą stworzyć optymalny kontrast. Na tym etapie bardzo pomocne będzie koło Ittena.
  • Dodatkowe kolory znajdziemy na kole Ittena.

Proporcje kolorów akcentujących w wystroju zależą od ich powierzchni i aktywności. Im bliżej środka koła znajduje się kolor, tym oszczędniej należy go używać. Jednocześnie nie zapominajmy, że stylowy projekt można stworzyć po prostu używając bieli, szarości, czerni i brązu. Akcenty oczywiście dodają wnętrzu dynamiki, ale lepiej, żeby było ich za mało niż za dużo.
Dobór kolorów do stylu wnętrza


Bardzo ważne jest, aby wybrane kolory pasowały również do stylu wnętrza. Aby wybrać główny odcień, możesz skorzystać z ściągi:

  • klasyczny: brązowy, biały, beżowy;
  • prowansalski: stonowana biel, róż, jasnoniebieski, beżowy i inne pastelowe odcienie;
  • nowoczesny: brązowy, szary, beżowy, jasnoniebieski, zielony, biały;
  • loftowy: czerwony, niebieski, pomarańczowy, ciemnoszary, zielony, najlepiej nie czysty, ale „zakurzony”;
  • wiejski: biały, ceglany, brązowy;
  • high-tech: biały, szary, czarny, w tym błyszczący i metaliczny;
  • eko: brązowy, khaki, zielony, beżowy, biały;
  • barokowy: brązowy, biały, pastelowe odcienie.

Główne błędy w wyborze koloru za pomocą koła Ittena


Chociaż koło Itena służy projektantowi jako uniwersalny punkt odniesienia, pomagając uniknąć błędów w zestawieniach kolorów, jego zalecenia nie są bezwzględne. Na przykład, stosując analogowy schemat kolorów, można popełnić poważny błąd, próbując połączyć czerwień z żółcią lub pomarańczą w jednym wnętrzu. Takie połączenie jest dopuszczalne tylko w przypadku ich rozcieńczonych odcieni, a nawet wtedy wnętrze będzie zbyt „duszne”.
Ceglany, różowy, fioletowy, liliowy lub bordowy również nie będą pasować do czerwieni. Niebieski nie będzie dobrze wyglądał obok różu, zieleni i liliowego. Żółty – z bordo i różem. Bordowy, liliowy i fioletowy nie będą dobrze wyglądać obok niebieskiego. Brązowy „nie znosi” różu.
Jeśli zdecydowanie chcesz połączyć te kolory, zwróć szczególną uwagę na ich nasycenie. Na przykład blady róż będzie wyglądał świetnie obok delikatnego błękitu. Ale fuksja na błękicie będzie wyglądać bardzo wyzywająco.
Możesz również popełniać inne irytujące błędy:

  • przesycenie wnętrza jednym kolorem;
  • źle dobrane meble;
  • duża ilość kontrastów;
  • zmiana koloru przy sztucznym oświetleniu.

Lepiej jest wcześniej zaplanować wnętrze, wybrać meble i przemyśleć kilka możliwych kombinacji. W tym celu możesz nawet skorzystać ze specjalnych programów, takich jak Remplanner, Homestyler czy Planoplan. Łatwiejszą opcją jest stworzenie kolażu ze zdjęć różnych elementów w przybliżonych proporcjach względem siebie. Wizualizacja pozwoli Ci jasno ocenić tę lub inną kombinację.

Przeczytaj także: